KONŞİMENTO
1.Konşimento Nedir?
*6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m.1228 hükmünce tanımı yapılmıştır. Konşimento, yük teslim alındıktan sonra, yükletenin talebiyle; donatan, taşıyan, kaptan veya acentası tarafından düzenlenebilen ve yükün taşıma amacıyla teslim alınıp, varma limanında konişmentonun haklı sahibi görünen kişiye teslimini sağlayan ve navlun sözleşmesini ispat eden kıymetli evrak türüdür.
2.Konşimento Türleri Nedir?
*Tesellüm Konşimentosu(Received For Shipment Bill Of Lading): Yükler taşıyana veya temsilcisine teslim edildiği zaman fakat fiili yüklemeden önce verilen konişmentodur.
*Yükleme Konşimentosu(Shipped Bill Of Lading): TTK. m.1228/2 hükmünce, yüklerin konduğu geminin adı ve yüklemenin tamamlanmış olduğu gün ve saat üzerine şerh edilerek, tesellüm konişmentosu, yükleme konişmentosu halini alır.
*Taşıyan/Donatan Konşimentosu: Donatanın veya temsilcisinin , yetkisi dahilinde taşıyanın izni olmadan düzenlediği konişmentodur. TTK. m.1238 hükmünce, bu konişmentoda taşıyanın adı gösterilmezse, donatan taşıyan sayılır ve konişmentodan doğan borçlar bakımından taşıyan olarak yükümlüdür.
*Temiz Konşimento(Clean Bill Of Lading): Konişmento düzenlenirken, yükle ilgili bilgiler hakkında herhangi şerh içermeyen konişmentolar, temiz konişmentodur.
3.Konşimentonun İçeriği
TTK. m.1229 hükmünce; konişmentoda yer alacak kayıtlar belirtilmiştir.
*Yükün Cinsi ile İlgili Kayıtlar: Yükletenin beyanlarına göre konişmentoya yazılır. Yük ambalajsız olarak teslim edilmişse; taşıyan veya kaptan, yükün yükleten tarafından bildirilen beyanla uyuşmadığını görürse, cinsini kendi tesbitine göre yazar , spesifik olarak ne olduğunu belirtir. Örneğin, narenciye diye yapılan beyanı ‘portakal’ , ‘mandalina’ diye yazabilir. Yük ambalajlı ise; taşıyan ‘içerik belli değil’ şeklinde şerh koyabilir.
*Yükün Sayısı-Ağırlığı-Hacmi ile İlgili Kayıtlar: Yükün kaç parça olduğu, tartısı, boyutları ile ilgili olan kayıtlar, yük hakkında kantitatif bilgileri sağlar. TTK. m.1239 hükmünce; Yükletenin beyanların doğru olmadığının bilinmesi halinde, taşıyan gerekçesiyle konişmentoya şerh koymalıdır. Beyanların doğruluğunun kontrole imkan olmaması halinde, taşıyan ‘sayı belli değil’ , ‘ağırlık belli değil’ şeklinde şerh vermelidir. Beyanların doğruluğundan şüphe edilmesi halinde, ‘sayı, tartı belli değil’ veya ‘içindeki belli değil’ şeklinde şerh verebilir. Taşıyan şerh verdiği durumlarda haklı gerekçelere dayandığını ispatla yükümlüdür. Verilen şerhler konişmetonun karine özelliğini ortadan kaldırır.
*Yükün İşaretleri(Leading Marks) ile İlgili Kayıtlar: Yükü diğerlerinden ayırt edebilmek için, üstüne veya ambalajlı ise, kapların üstüne belirli işaretler konulması gerekir. Bu işaretler konişmentoya yazılır. Bu işaretler, yüklerin/ambalajlarının üzerine basılmamışsa veya yolculuğun sonuna kadar okunaklı biçimde kalacak şekilde takılmamış/yapıştırılmamışsa , taşıyan işaretlerin durumu hakkında kuşkularını gösteren şerh verebilir.
*Yükün Dışarıdan Görülen Durumu: TTK. m.1229/1 hükmünce; yükün, haricen belli olan hal ve durumu konişmentoya yazılmalıdır. Yükün dış görünümüne dair bilgiye yer verilmemişse ‘haricen iyi halde’ teslim alındığı karine olarak kabul görür.
*Yükün Değeri: Yükün değerinin konişmentoda gösterilmesi zorunlu değildir. Konişmentoda yükün değeri yazıldığı durumlarda, TTK.m.1186/1 uyarınca, taşıyanın sorumluluğunu sınırlayan hüküm uygulanmaz ve herhangi bir hasar ve kayıp halinde, taşıyan konişmentoda yazan değerle sorumlu olur. Bununla beraber, taşıyanın konişmentoda yazılı değerin fahiş olduğunu ispat etmesi ve sorumluluktan kurtulma hakkı saklıdır.