Türk Vatandaşlığı Kazanma Yolları
Türk vatandaşı olmak için ne gerekiyor?
“Türk Vatandaşlığı Kazanma Yolları Nelerdir? Nasıl Türk Vatandaşı olabilirim?” gibi sorular danışanlarımız tarafından sıkça sorulmaktadır. Esas olarak Türk Vatandaşlığı iki ana başlıkta kazanılmaktadır. Birincisi aslen kazanım ikincisi ise sonradan kazanım yani müktesep vatandaşlıktır.
Türk Vatandaşlığının aslen kazanımı; soy bağı esası ve doğum yeri esası usullerince gerçekleşmektedir.
Türk Vatandaşlığının sonradan kazanılması ise; 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu uyarınca:
- Telsik (Genel Olarak Vatandaşlığa Alınma)
- İstisnai Olarak Vatandaşlığa Alınma
- Evlenme Yoluyla Vatandaşlığa Alınma
- Evlat Edinme Yoluyla Vatandaşlığa Alınma
- Yeniden Vatandaşlığa Alınma
şeklinde gerçekleşmektedir.Yukarıda belirtilen yollarla sonradan Türk Vatandaşlığı kazanılmasına ‘Yetkili Makam Kararıyla Türk Vatandaşlığına Alınma’ denir.
1. Genel Olarak Vatandaşlığa Alınma (Telsik)
5901 sayılı TVK. m.11 hükmü uyarınca ;
a) Kendi millî kanununa, vatansız ise Türk kanunlarına göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak, b) Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz 5 yıl ikamet etmek, (Başvuru için aranan 5 yıllık ikamet süresi içinde toplam 6 ayı geçmemek üzere Türkiye dışında bulunabilir, 6 ayı geçen süre kesinti sayılacaktır.) c) Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini davranışları ile teyit etmek, (Türkiye’de taşınmaz mal edinmek, yatırım yapmak, çalışma iznine tabi olarak bir iş yerinde çalışmak veya Türk Vatandaşıyla evlenmek, ailece müracaat etmek veya eğitimini Türkiye’de tamamlamak gibi hususlar; yerleşme niyetini kanıtlayan karinelerdir.) ç) Genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmamak, d) İyi ahlak sahibi olmak, e) Yeteri kadar Türkçe konuşabilmek, f) Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak gelire veya mesleğe sahip olmak, g) Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak, şartları aranır.
2.İstisnai Olarak Vatandaşlığa Alınma (Fevkalade Telsik)
5901 sayılı TVK. m.12 hükmü uyarınca;
(1) Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla Cumhurbaşkanı kararı ile aşağıda belirtilen yabancılar Türk vatandaşlığını kazanabilirler.
a) Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklifte bulunulan kişiler. (Hizmetin olağanüstü niteliğinin tespitinde Bakanlar Kurulu takdir yetkisini kullanır.)
b) 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi uyarınca ikamet izni alanlar ile Turkuaz Kart sahibi yabancılar ve bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu.
c) Vatandaşlığa alınması zaruri görülen kişiler. (Siyasi, idari veya herhangi bir sebeple zorunlu olan kişiler kastedilmektedir. Bu fıkranın uygulanmasında zaruret halinin tespitinde yetki, İçişleri Bakanlığı ve Bakanlar Kurulu’ndadır.)
d) Göçmen olarak kabul edilen kişiler.
(2) Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek hali bulunanların talepleri Bakanlıkça reddedilir.
3.Evlenme Yoluyla Türk Vatandaşlığı
5901 sayılı TVK. m.16 hükmü uyarınca;
(1) Bir Türk vatandaşı ile evlenme doğrudan Türk vatandaşlığını kazandırmaz. Ancak bir Türk vatandaşı ile en az 3 yıldan beri evli olan ve evliliği devam eden yabancılar Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvuruda bulunabilir. Başvuru sahiplerinde;
a) Aile birliği içinde yaşama,
b) Evlilik birliği ile bağdaşmayacak bir faaliyette bulunmama,
c) Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmama, şartları aranır.
(2) Başvurudan sonra Türk vatandaşı eşin ölümü nedeniyle evliliğin sona ermesi halinde birinci fıkranın (a) bendindeki şart aranmaz.
(3) Evlenme ile Türk vatandaşlığını kazanan yabancılar evlenmenin butlanına karar verilmesi halinde evlenmede iyiniyetli iseler Türk vatandaşlığını muhafaza ederler.
Özel Durumlar;
* Evlenmenin vatandaşlığa etksinin olabilmesi için, her şeyden önce hukuken geçerli bir evliliğin varlığı gereklidir. Türk Medeni Kanunu uyarınca geçerli bir evlilik için, evlenme ehliyetine sahip olması ve evlenme engellerinin (hısımlık, akıl hasatalığı, mevcut evlilik v.b.) bulunmaması gerekir.
* Evlenme ehliyeti (ayırt etme gücü, evlenme yaşı..) ve maddi şartları yabancı ile evlenecek Türk Vatandaşı için geçerli olup; yabancı eşin evlenme ehliyet ve şartları kendi milli hukukuna göre tespit edilecektir.
* Türk Medeni Kanunu’nda belirtilen evlenmenin şekli geçerliliği ile ilgili şartlar, evlenmenin Türkiye’de yapılmış olması halinde uygulanacaktır. Evlenme yabancı bir ülkede yapılıyorsa, o ülkenin şekil kurallarına uygun olması yeterlidir.(MÖHUK m.13)
* TVK. m.16/2 hükmüyle; Türk vatandaşı eşin ölümü durumu düzenlenmiştir. ‘Başvurudan sonra Türk vatandaşı eşin ölümü sebebiyle evliliğin sona ermesi halinde ‘aile birliği içinde yaşama şartı’ aranmayacaktır.
* TVK. m.16/3 hükmüyle; batıl evlenmelerde, yabancı eş iyi niyetli ise, evlenmenin batıl olduğunu bilmiyor ise, butlan kararı verilmesi evlenmeyle kazanılmış olan Türk vatandaşlığına etki etmeyecektir. İyi niyetin tespiti hususunda yetki Bakanlığa verilmiştir.
4.Evlat Edinme Yoluyla Vatandaşlığın Kazanılması
5901 sayılı TVK. m.17 hükmü uyarınca;
(1) Bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilen ergin olmayan kişi, millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla, karar tarihinden itibaren Türk vatandaşlığını kazanabilir.
* MÖHUK m.18’e göre, ‘Evlat edinme ehliyeti ve şartları hakkında, taraflardan her birinin evlat edinme anındaki milli hukuku uygulanır.’ Örneğin, evlatlık Tunus vatandaşı ise, ergin olmama şartı Tunus kanunlarına göre belirlenecektir.
* TMK hükümleri uyarınca evlat edinme müessesesinde maddi ve şekli şartlarına uyulmalıdır.
