Yabancılar ve Uluslarası Koruma Kanunu’nun Kapsamına Girmeyen Yabancılar
1.Türkiye’de Bulunan Yabancı Askeri Personel
Türkiye’de bulunan yabancı askeri personelin statüsü milletlerarası antlaşmalarla düzenlenmiştir. Ayrıca, Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü’nün NATO-SOFA uygulamasına ilişkin 73 Sayılı Genelge, yabancı askeri personelin hukuki statüsüne ilişkindir.
2.Elçilikler ve Konsolosluklar
Elçilik ve konsoloslukların statüsü genel olarak Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Konvansiyonu ve Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Konvansiyonu ile düzenlenmiş olup, bu konvansiyona taraf olmayan ülkelerin birçoğuyla Türkiye konsolosluk antlaşmaları yapmıştır. Ayrıca, Adalet Bakanlığı, elçilik ve konsoloslukların statüsüne ilişkin 72/1 Sayılı Genelge hazırlamıştır.
3.Göçmenler
Türk Hukukunda ‘Göçmen’ tanımı 5543 sayılı İskan Kanunu m.3/d hükmü ile yapılmıştır; ‘ Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, yerleşmek amacıyla tek başına veya toplu halde Türkiye’ye gelenlerdir.’
Göçmen olarak kabul edilecekler bakımından Türk soyundan olma ve Türk kültürüne bağlılığın tespiti ve tayini İskan Kanunu m.7 hükmü ile ilgili bakanlıkların görüşü alınarak Dışişleri Bakanlığı’nın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararına bırakılmıştır.
İskan Kanunu m.4 hükmü ile, Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olmayan yabancılar ile Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı bulunmakla beraber sınırdışı edilenler ve güvenlik bakımından Türkiye’ye gelmeleri uygun görülmeyenlerin göçmen olarak Türkiye’ye kabul edilmeyecekleri belirlenmiştir.
4.KKTC Vatandaşları
YUKK’da yer alan hükümlerin çoğu KKTC vatandaşlarına uygulanmamaktadır. YUKK m.2/2 hükmüyle milletlerarası antlaşmalar saklı tutulduğu için, Türkiye Cumhuriyeti ve KKTC Arasında İki Ülke Vatandaşlarına İlave Kolaylıklar Tanınmasına İlişkin Anlaşma mevcuttur.(Bakanlar Kurulu 99/13783 Sayılı Kararı)
Örneklemek gerekirse, bu anlaşmaya istinaden, KKTC vatandaşlarının Türkiye’de ikamet izni alma zorunlulukları yoktur. Ancak talepleri halinde çalışma, öğrenim ve oturum amaçlı olarak pasaport sürelerine bakılmaksızın 5 yıl süreli ikamet tezkeresi düzenlenmektedir.
5.Mavi Kart Sahipleri
5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu m.28 hükmü uyarınca, Mavi Karttan yararlanabilecek kişiler ve bu kişilere sağlanan haklar belirtilmiştir.
Mavi Kart, çifte vatandaşlığı kabul etmeyen devletlerin vatandaşlığını kazanmak isteyen Türk vatandaşlarını, türk vatandaşlığından ayrılma sonucunda oluşacak hak mahrumiyetinden korumak amacıyla verilen hukuki statüdür.
Mavi Kart, 1995 yılından beri doğumla Türk vatandaşı olup da izin almak suretiyle Türk vatandaşlığından ayrılanlara verilmektedir. Mavi Kart sahibi kişilerin, seçme ve seçilme, muafen araç veya ev eşyası ithal etme hakları ile askerlik hizmetini yapma yükümlülükleri yoktur. Bununla beraber, Türkiye’ye vize almadan girerler; Türkiye’de kalış süreleri ne olursa olsun ikamet tezkeresi almak zorunda değildirler.